اکثر دانشجویان بازداشتی درگیر آسیب‌های اجتماعی بودند/ از فضای مجازی تا کافی‌شاپ‌های اطراف دانشگاه، رقیب کار فرهنگی هستند

به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ بدون شک یکی از پرحاشیه ترین دانشگاه های کشور در سال 96 را میتوان دانشگاه تهران نامید، دانشگاهی که گرچه در طول حیات بیش از  80 ساله خود کانون بسیاری از حوادث و اتفاقات سیاسی و اجتماعی در طول این 8 دهه بوده است، اما هنوز هم با توجه فضای «رخوت» سیاسی فرهنگی دانشگاه‌ها، این دانشگاه با وجود فعالیت گروه ها و جریانات مختلف فکری محل اصلی رویدادهای متنوعی است. البته نباید جایگاه علمی این دانشگاه در معادلات پژوهشی  و آموزشی کشور فراموش کرد.

یکی از رویدادهای حساس این دانشگاه در دی ماه 96 رقم رخورد، روزهایی که عده ای در این دانشگاه با توجه به فضای اجتماعی آن ایام که دستخوش اعتراضات و بعضا اغتشاشات بود، با «بی قانونی» خود آن را به سردر اصلی -پنجاه تومانی- این دانشگاه کشیدند و اتفاقات بعدی را رقم زدند. حالا و پس از گذشت سه ماه فرصت خوبی شد به سراغ یکی از مدیران فرهنگی و سیاسی این دانشگاه برویم و درباره ابعاد بیشتری از این اتفاق را مورد بررسی قرار دهیم. دکتر محمد افکانه مدیرکل فرهنگی سیاسی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه تهران در این گفتگو ضمن اشاره به آرایش جریانات مختلف فکری دانشجویی در دانشگاه، روایتی جامع از اتفاقات آن روزها را بیان می کند. متن گفتگوی «خبرنامه دانشجویان ایران» را با محمدافکانه در ادامه میخوانید:

به نظر شما ریشه اتفاقات دی ماه دانشگاه تهران چه بود؟
اتفاقات اخیر از چند منظر قابل بررسی است. اتفاقاتی که در سردر و محیط دانشگاه تهران اتفاق افتاد. اغتشاشات و ناآرامی‌هایی که 9و10 دی بوجود آمد و کانون دانشگاهی آن در دانشگاه تهران اتفاق افتاد که گفته میشه حدود 40 دانشجو بازداشت شدند.  در دانشگاه مسائل مختلف و پیچیده ای وجود دارد که عموما مورد توجه قرار نمی‌گیرند و هر زمان که مسائل اینچنین اتفاق می‌افتند همه به دنبال این هستند که ریشه آن‌ها را پیدا کنند. شلوغی ها واتفاقات 9دی مسئله جدیدی نبود و تاحدی قابل پیش‌بینی هم بود ولی خب کسی نبود که این مسائل رو پیگیری کند و به درمان آن فکر کند.

** نقطه کانونی اتفاقات اخیر از شورای صنفی آغاز شد
انگشت اشاره در این شلوغی‌ها به سمت دانشجویانی که در دانشگاه تهران به دانشجویان چپ معروف هستند و افکار سوسیالیستی مارکسیستی دارند و به قولی بچه‌های برابری طلب محصوب می‌شوند، رفته است. نطفه این جریان در سال 92-93 در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در قالب یک کانون فرهنگی و سپس شورای صنفی دانشکده شکل گرفت و به مرور اکثر شورای صنفی دانشگاه تهران به دست این دانشجویان افتاد و عمده برخوردها هم در جریان شلوغی‌ها با این دانشجویان چپ صورت گرفت.

** هیچگونه مواجهه منطقی صورت نگرفته
نکته‌ای مهمی که وجود دارد این است که در طی چندسالی که از فعالیت این دانشجویان می‌گذرد و تاحدی هم طرفدارانی پیدا کرده‌اند، هیچگونه مواجهه منطقی با این جریان صورت نگرفته؛ یعنی اگر در زمانی قابل صحبت و مذاکره بودند این صحبت صورت نگرفته، اگر لازم بوده در مقاطعی برخورد انضباطی صورت بگیره این برخورد انضباطی صورت نگرفته در حالیکه در این چند سال اقدامات غیرقانونی زیاد داشته‌اند.

** تجمع ها غیرقانونی بوده است
تجمعات آذر و دی ماه قانونی بود؟
طور مثال این دانشجویان در چند سال اخیر به مناسبت 16آذر یک تجمع برگزار می‌کنند که این تجمع غیرقانونی هست و هیچ مجوزی ندارد. البته مطالبات مطرح شده در این تجمعات عمدتا حاشیه‌زا نیست و مطالبات صنفی مثل اعتراض به دانشجویان پولی و توزیع برابر امکانات بین دانشجویان و . . . که پرطرفدار هستند. دانشگاه هم معمولا به این تجمعات غیر قانونی واکنش نشان نداده و زمانی واکنش نشان داد که شلوغی های 9و10 دی اتفاق افتاد.

** چهار جریان گفتمانی فعال در دانشگاه تهران
به طور کلی جریانات دانشجویی معترض در این دانشگاه به چند دسته تقسیم می شوند؟
در دانشگاه تهران از نظر گفتمان‌های مخالف و معترض چند دسته اصلی داریم که هرکدام کم و بیش بدنه دانشجویی هم دارند و درعین حال از بیرون هم تغذیه می‌شوند. یک دسته از این بچه‌ها به اصطلاح، چپ‌ها هستند که در سال‌های اخیر توانستند از لحاظ تاثیرگذاری و کمیت تعداد خوبی رو برای خودشان دست و پا کنند.

یک دسته دیگر دانشجویانی که در تشکل‌هایی مانند انجمن‌های علمی،کانون‌ها و بعضی از تشکل‌هایی که با نام اسلامی فعالیت می‌کنند قرار گرفته‌اند و عمدتا گرایش به نهضت آزادی دارند که البته بدنه استادی هم دارند. این دسته با توجه به فضای سیاسی کشور و دولت از حمایت بیشتری هم برخوردار هستند.

دسته دیگری هم هستند که با جریانات تندتری مثلا منافقین در تماس هستند که عمدتا در نوع پوشش‌ها و نوع ارتباطات تشکیلاتی مظاهرش قابل رویت هست.

دسته چهارم هم دانشجویانی که با تابلوهای حامی دولت یا حامی اصلاح‌طلبان و البته در خارج از ساختارهای قانونی دانشگاه فعالیت می‌کنند.

** در تجمع 9 دی برخی ها مرزبندی کردند
در روز تجمع 9دی هم عموما دسته اول که دانشجویان چپ بودند دیده شدند و گروهایی مثل انجمن اسلامی دانشگاه تهران که اصلاح‌طلب و حامی دولت محسوب می‌شوند در آن برنامه حضوری نداشتند و بعد هم با بیانیه رسمی خط و مرز خود رو با آن جریان مشخص کردند که این موضع گیری هم کمک کرد که بیش از پیش سردمداری جریان چپ در آن غائله دیده شود.

درباره خود آن روز هم نکات جالبی وجود دارد که میتوان بر این اساس گفت که این اتفاقات برنامه ریزی شده بوده است. نکاتی مثل باز بودن درب اصلی که همیشه بسته است که جمعیت خیابان وارد دانشگاه شوند و همچنین مهیا بودن دانشجویان تجمع کننده برای شروع غائله، به همراه داشتن برخی آلات ضرب و جرح توسط بعضی تجمع کنندگان و... همگی اماره هایی از برنامه‌ریزی قبلی را نشان می‌دهد.

** چیزی به اسم "نظام مسائل دانشگاه تهران" وجود ندارد
در دانشگاه تهران دسته بندی و برنامه ای برای مشکلات اینچنینی پیش بینی شده است؟
یکی از مسائل مهم در دانشگاه تهران این است که چیزی به اسم "نظام مسائل دانشگاه تهران" وجود ندارد. نظام مسائل به این معنی که کلیه مشکلات دانشگاه تهران را مشخص و در چند دسته محدود دسته بندی کنیم. بطور مثال مشخص کنیم که مسائل علمی دانشگاه چه موضوعاتی است، چه دغدغه های سیاسی وجود دارد، مشکلات اصلی فرهنگی دانشگاه کدام است و..

متاسفانه در دانشگاه تهران یک مسئله که وجود دارد و قابل پژوهش و پیگیری هم هست این است که متاسفانه مباحث علمی که کارکرد اصلی دانشگاه است از دستور کار اصلی خارج شده است و بی نظمی مفصلی در مباحث علمی وجود دارد.

البته منظور این نیست که کار پژوهشی به هیچ وجه انجام نمی‌شود و درس و بحثی وجود ندارد، ولی آنچه وجود دارد در حد شان و منزلت و نام دانشگاه تهران نیست. این موضوع هم قابل پژوهش است به این معنی که داده های موجود علمی مثل مقالات، شرکت در کنفرانس‌ها، اختراعات و ... با دیگر دانشگاه‌ها مقایسه کنیم و ببینیم آیا واقعا دانشگاه تهران رتبه اول را دارد یا خیر و اگر رتبه اول را دارد با چه فاصله‌ای رتبه اول را دارد.

طبیعتا زمانی که بحث علمی اولویت نباشد؛ مسائل فرهنگی، سیاسی، صنفی و... جایگزین می‌شوند. بنابراین برای دانشجو خیلی اولویت پیدا می‌کند که یک مسئله صنفی را پیگیری کند تا اینکه به درس و رسالت اصلی خودش برسد.

این جابجایی اولویت‌ها در بقیه مسائل هم خودش را نشان می‌دهد. به عنوان مثال اگر در سطح دانشگاه تهران بروید و گزارشی تهیه کنید عمدتا سر و وضع دانشجویان را بسیار مرتب می‌بینید و شاید تعجب کنید که در این دانشگاه تهران درجه بالایی از فقر وجود دارد و تعداد زیادی حتی به پول غذا محتاج هستند.

** دانشجویان بازداشتی درگیر یک و یا چند آسیب اجتماعی بودند
زمانی که به دانشجویان بازداشتی مراجعه می‌کنید عموما درگیر یک و یا چند آسیب اجتماعی هستند و در همه ی این سال‌ها به این مسئله به صورت علمی توجه نشده است و گروه‌هایی همین دانشجویان را سازماندهی کردند و الان از این ظرفیت سواستفاده می‌کنند.

فعالیت فرهنگی در این دانشگاه امکان پذیر است؟
کار فرهنگی در دانشگاه تهران مثل هر دانشگاهی مقتضیات خودش را می‌طلبد. شما در هر دانشگاه دیگری زمانی که قصد برگزاری یک برنامه و همایش و کار فرهنگی را دارید در حقیقت شما بعضی از زمان فراغت دانشجویان را پر می‌کنید. دانشجویان درس دارند، دغدغه های شخصی دارند و زمان فراغتی هم دارد که شما همایش، اردو، مسابقه و . . . را در این زمان برگزار می‌کنید.

در دانشگاه تهران بهانه‎های متفاوتی برای پرکردن این زمان وجود دارد، دانشجو اگر بخواهد فیلم ببیند سینما در دسترسش وجود دارد، اگر بخواهد پارک برود در نزدیکی‌اش وجود دارد، بخواهد یک نگارستان، کافه، رستوران و... بروند همگی در فاصله خیلی کمی از دانشگاه و از کیفیت درجه یک آن وجود دارد.

** کافی‌شاپ های اطراف دانشگاه رقیب کار فرهنگی هستند
بطور مثال فقط در مورد کافی‌شاپ های اطراف دانشگاه اگر صحبت کنیم در محمدوده خیلی کوچک اطراف دانشگاه بیش از صد کافه وجود دارد که تک تک آن‌ها رقیب کار فرهنگی شما در دانشگاه هستند.

در دانشگاه تهران ابعاد کار فرهنگی با همه دانشگاه‌ها متفاوت است چرا که دانشجو حق انتخاب بسیار زیادی دارد و هرآنچه علاقه داشته باشند امکانش به نحواحسن وجود دارد. به همین دلیل شما بهترین برنامه‌ها با بهترین سخنران را برگزار کنید یا بهترین فیلم را اکران کنید بازدید دانشجویان خیلی بالا نیست. به همین دلیل است که جنس کار فرهنگی دانشگاه تهران خاص‌تر از سایر دانشگاه‌ها است.

دانشگاه تهران یک ساختار بسیار بزرگ است و نهاد رهبری در این دانشگاه هم به طبع بسیار بزرگ است. هدف گذاری کلان نهاد رهبری دانشگاه تهران این است که از دانشگاه تهران یک صدای انقلابی شنیده شود. یعنی برآیند فضای دانشجویی، استادی، دانشگاهی و... حرفی در راستای انقلاب اسلامی داشته باشند که بتوان گفت دانشگاه تهران؛ دانشگاه انقلابی.

دانشگاه تهران در حال حاضر شاید در بعضی ابعاد به مشخصات انقلابی که ما مدنظر داریم نزدیک باشد و در بعضی دیگر از معیارها هم با معیار انقلابی منطبق باشد ولی برای اینکه همه ی این ساختار به نقطه مطلوب برسد زمان می‌برد.